بیماری صرع در کودکان، هشداری برای احتمال آسیب‌ها و ضایعات مغزی جبران‌ناپذیر می باشد. این بیماری مغزی باعث ایجاد تشنج در کودک می‌شود و می‌تواند افراد از هر نژاد و جامعه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین صرع یک اختلال مغزی است که باعث افزایش احتمال تشنج می‌شود. در مغز، سلول‌های عصبی به صورت مداوم سیگنال‌های الکتریکی را به یکدیگر ارسال می‌کنند. اگر این فرایند نرمال ارسال سیگنال متوقف شود یا سیگنال‌ها همزمان ارسال شوند، می‌تواند به تشنج منجر شود که باعث تغییر ناگهانی در حواس، حرکات و هوشیاری شخص می‌شود.
تشنج معمولاً با از دست دادن هوشیاری و لرزش غیرارادی بدن آغاز می‌شود، اما هر تشنجی به شکل منحصر به فرد خود است. برخی از کودکان ممکن است در طی تشنج لرزش نداشته باشند یا علائمی مانند گیجی و سرگیجه تجربه کنند. در برخی موارد، این حالت به عنوان اختلال تشنج اطفال نیز شناخته می‌شود.
صرع در کودکان با بزرگسالان چه تفاوت‌هایی دارد؟
صرع در کودکان و بزرگسالان ممکن است در برخی جوانب متفاوت باشد. در کودکان، علائم تشنج معمولاً متفاوت و متنوع‌تر هستند و ممکن است شامل حرکات بدنی نامعمول، احساسات ناشی از تشنج و حتی نوعی از آرامش بی‌معنی پس از تشنج باشد. همچنین، در کودکان ممکن است تشنج‌ها در دوران خواب رخ دهد.
در بزرگسالان، علائم تشنج معمولاً بیشتر به شکل تکراری و قابل تشخیص‌تری است و ممکن است شامل از دست دادن هوشیاری، لرزش بدن، یا تغییرات در حالت هوشیاری و طبیعت عمومی شخص باشد.
همچنین، عواملی مانند علت تشنج، نحوه پاسخ به درمان، و تأثیرات بالقوه بر سلامتی ممکن است در کودکان و بزرگسالان متفاوت باشد.
علت بروز صرع در کودکان چیست؟
علت دقیق بروز صرع در کودکان ممکن است متنوع باشد و هنوز به‌طور کامل مشخص نشده باشد. این بیماری ممکن است به عوامل ژنتیکی، مشکلات خلقی یا سایر عوامل برگردد. برخی از عوامل ممکن شامل:
عوامل ژنتیکی: ژنتیک یکی از عوامل مهم در بروز صرع در کودکان است، به ویژه اگر فردی در خانواده دچار صرع باشد.
مشکلات خلقی: برخی از کودکان ممکن است با مشکلات خلقی در ساختار مغز به دنیا بیایند که می‌تواند به اختلالاتی همچون صرع منجر شود.
صدمات مغزی: صدماتی همچون ضربه، تروما یا عفونت‌ها می‌توانند به بروز صرع در کودکان منجر شوند.
عوامل محیطی: مواردی همچون عوامل محیطی، تغذیه نامناسب، استرس و نقص خواب نیز ممکن است در بروز صرع نقش داشته باشند.
تشنج‌های ناشی از عوامل خارجی: مانند تب بالا، عفونت‌های مغزی، ضربه به سر و سایر عواملی که باعث اختلال در فعالیت مغزی می‌شوند.
اختلالات توسعه‌ای مغز: مانند مواردی که باعث عوارض ساختاری در مغز می‌شوند مثل تومورهای مغزی یا اختلالات توسعه‌ی عروقی.
عوامل مادری: مصرف برخی داروها توسط مادر در دوران بارداری و همچنین عواملی مانند کمبود اکسیژن در دوران زایمان.
اختلالات ژنتیکی: برخی از اختلالات ژنتیکی که با تغییرات در ژن‌های مرتبط با فعالیت عصبی و هماهنگی سلول‌های عصبی مغزی همراه است، می‌توانند عامل بروز صرع در کودکان باشند.
هر کودک ممکن است عوامل مختلفی داشته باشد که باعث بروز صرع شود، و برای تشخیص دقیق علت آن، نیاز به ارزیابی توسط پزشک متخصص صرع است.
انواع صرع در کودکان
صرع در کودکان می‌تواند به صورت مختلفی ظاهر شود، از جمله:
تشنج فوق حاد: شامل تشنج‌هایی است که بدون هیچ گونه علامت یا نشانه‌ی پیش‌گویی پدیدار می‌شوند و بعد از آن کودک به حالت اولیه برمی‌گردد.
صرع پارشیال: در این نوع صرع، تشنج از یک قسمت خاص از مغز شروع می‌شود و می‌تواند به سایر بخش‌های مغز گسترش یابد.
صرع عمومی: در این نوع، تشنج از سراسر مغز آغاز می‌شود و کل بدن درگیر می‌شود.
صرع نابهنجار: در بعضی از کودکان، تشنج‌ها به شکل نادرستی بدون وجود علت قابل تشخیص دیگری رخ می‌دهند.
هر نوع صرع نیازمند تشخیص و مدیریت مناسب است که توسط پزشک تخصصی صرع انجام می‌شود.
چگونه صرع در کودکان تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص صرع در کودکان معمولاً بر اساس تاریخچه پزشکی، علائم بالینی و آزمایشات تشخیصی انجام می‌شود. مراحل تشخیص صرع در کودکان شامل موارد زیر می‌شود:
تاریخچه بالینی: پزشک بررسی جامعی از علائم، عوامل خطر، و فراوانی تشنج‌ها را دریافت می‌کند.
آزمایشات تصویربرداری: مانند اسکن MRI و CT از مغز، که به منظور تشخیص تومورها، اختلالات عروقی و دیگر عواملی که ممکن است صرع را باعث شوند، استفاده می‌شوند.
تست‌های الکتروانسفالوگرافی (EEG): این تست برای ثبت فعالیت‌های الکتریکی مغز استفاده می‌شود و می‌تواند الگوهای نامطلوبی که به تشنج‌ها منجر می‌شود را نشان دهد.
تست‌های خون: بررسی سطوح مختلف شیمیایی و دیگر شواهدی که ممکن است نشان‌دهنده عوارض ناشی از تشنج یا علائم دیگر صرع باشند.
تست‌های دیگر: برخی از تست‌های دیگر نیز ممکن است برای ارزیابی عوارض مرتبط با صرع وضعیت‌های مرتبط دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
درمان صرع در کودکان
درمان صرع در کودکان ممکن است شامل استفاده از داروها، رژیم غذایی خاص، و در مواردی، جراحی باشد. درمان صرع بستگی به نوع و شدت تشنج‌ها، سن کودک، واکنش به داروها، وضعیت پزشکی کلی کودک و سایر عوامل دارد. درمان معمولاً با همکاری یک تیم پزشکی متخصص انجام می‌شود و ممکن است نیاز به تنظیمات مکرر داشته باشد.
نحوه تشخیص صرع در کودکان
بیماری صرع تاثیرات گسترده‌ای بر روی کودکان دارد. تشخیص آن در کودکان معمولاً سخت‌تر از بزرگسالان است، به ویژه در کودکانی که نمی‌توانند درباره علایمشان توضیح دهند. تشخیص صرع بستگی به عواملی مانند نوع تشنج و سن کودک دارد؛ به عنوان مثال، تشنج‌های گران‌مال‌تایم (GTC) بسیار ساده‌تر از تشنج‌های غایب تشخیص داده می‌شوند.
والدین باید به رفتارهای کودکان خود در زمان بازی، غذا خوردن، و گفت‌وگو توجه کنند. حرکات تند پلک زدن، گیجی، و یا زمین خوردن ممکن است نشانه‌های تشنج باشند. این علایم در نوزادان ممکن است خفیف‌تر باشد. والدین برای تشخیص علایم تشنج در نوزادان باید به دنبال مواردی مانند:
- تغییر در الگوهای تنفسی
- حالات غیر طبیعی در چهره، مانند حرکات پلک یا دهان
- حرکات عضلانی، از جمله تکان‌ها، حرکت پاها به شکل دوچرخه‌سواری یا سفت شدن بدن
- از دست دادن هوشیاری یا مشکل در تمرکز چشم
علائم صرع در کودکان
علایم تشنج ممکن است شبیه به علایم بیماری‌های دیگر باشد، بنابراین لازم است برای ارزیابی و تشخیص کامل به پزشک مراجعه کنید. یک روش بهتر برای کمک به تشخیص صحیح پزشک، فیلم‌برداری از کودک در هنگام تشنج است. مراحل تشخیص صرع توسط پزشک شامل:
- بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی
- جزئیات تشنج
- معاینه جسمی
- آزمایش‌های خون
- اسکن‌های مغز مانند سی تی اسکن و MRI و همچنین الکتروانسفالوگرافی (EEG)
پس از تشخیص بیماری صرع، والدین باید با پزشک معالج همکاری کرده و بهترین درمان را برای کودک یا نوزادشان انتخاب کنند.
